Пад сінім небам [Наталля Арсеннева] (fb2) читать постранично


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

Натальля Арсеньнева Пад сінім небам

Пад сінім небам… (Замест прадмовы)


Ад злых, няветлых песьняў гора,
ад змораў шэрае зямлі
у неба сіню, ў неба мора
ты зрок прысталы падымі.
У сінім небе няма распачы
глухой, што гасіць паволі ўсё,
пад сінім небам усё іначай —
здаецца сьветлым, як сны, жыцьцё,
Такім нязнаным, дзіўным, узьлётным,
жыцьцём-натхненьнем бязь сьлёз, турбот.
У сінях неба несьмяротных
бясконцым сьветам сплыве год.
Дык гэй у неба, у край бязь сьценяў,
Ад зла, нязбыўнага ў жыцьці,
на белых крылах летуценьня,
Пясьняр, па слова-чар ляці!

*** Сонца вясьнянае ў золаце косаў…


Сонца вясьнянае ў золаце косаў,
срэбныя вербы на плёсах бялёсых,
восені зырка-чырвонай пажары,
ночныя зводы і ночныя чары,
сэрца развагі і сэрца парывы,
песьні, што ўлетку сплываюць на нівы,
плач лесуна, сінь вазёр лебядзіных,
жахі глухое паўночнай гадзіны,
долі пакора і з доляй змаганьне,
роднай старонкі ціхое каханьне, —
          ўсё, што у думках нясьцішных пяе, —
                      вершы мае.


I. Родны край

Край


Сонца заходзіць… На вежах кляшторных
скрозь загараюцца тысячы зорных
           зырка-чырвоных агнёў…
Хораша… Сэрца ж міжвольна імкнецца
ў край, што яшчэ харашэйшым здаецца,
           родны, найлепшы з краёў.
Там… Там усё быццам так, а іначай
хваляй у сэрца ліецца гарачай,
           там… Там усё мне мілей:
сіняе, сіняе неба бясконца,
шчыра вясёлае, яснае сонца,
           далеч бязьмежных палей.
Там, там у гожыя, цёплыя ранкі
песьняю срэбнай вітаюць жаўранкі
           першыя пробліскі дня,
песьняю будзяць ціхія лагчыны,
дзе яшчэ пасмам густым, цёмна-сінім
           сонна калышацца ймгла.
Сонца расу там усьмешкаю сушыць,
вецер там краскі калыша, варушыць,
           хваляй плыве па лугох,
хвоек зялёных шумяць верхавіны,
ў жаху адвечным трапечуць асіны
           ў змрочных, гушчарных барох.
Вёсны там… Пешчы нясьмелыя сонца
будзяць жыцьцё пакрысе у старонцы,
           робіцца неба сіней,
вецер крыніцай пад небам плюскоча,
нешта зямлі веснавое шапоча,
           звоніць, пяе ў лагчыне.
Леты там… Хвалі па жыце лунаюць,
колер зялёны на срэбны мяняюць,
           срэбны на сіні, сівы…
Сьцежкай вузкой у жытох заблудзіцца —
золатам можна накрыцца, заліцца:
           жыта — вышэй галавы.
Восень там… Постаці жоўтых бярозаў,
ліст, парудзелы ад першых марозаў,
           скрозь пад нагамі шуміць,
плавае зь лёгкаю хваляю ветру,
срэбрам блішчыць у празрыстым паветры
           ніць, павучыная ніць…
Зімы там… Песьні дзікія завеі,
ночы глухія, у небе лілеі —
           краскі сьцюдзёныя зор,
бор, што прыбраны у сьнежныя шаты,
высіцца пышны, магутны, багаты,
           топчачы сьценяў узор…
Вёскі там… Мох, саламяныя стрэхі,
чырвань рабін у садку для пацехі,
           студня з даўгім жураўлём,
куст недацьвілай, апалай паўрожы,
крыж учарнелы ў канцы раздарожжы,
           дах ад дажджу над крыжом.
Вечарам травеньскім тут, на растані,
людзі пяюць, адмаўляюць літаньні,
           кленчаць на цёплай зямлі…
Кленчаць, а сонца за вёскай зьнікае,
ніткай густой, залатой падтыкае
           крыж, і людзей, і палі…
Верай магутнаю, сьветлаю сілаю
вее над гэтай грамадкай пахілаю,
           надзіць прыгожасьцяй май…
Нават адзін абразок гэткі ў полі —
й сэрца цябе не забудзе ніколі,
           родны мой край!

Крыніца


За ніўямі, балатамі,
за хваёвымі барамі
ёсьць празрыстая крыніца.
Ўсе атруты, ўсе пакуты
з сэрца людскага, бы путы,
зьніме дзіўная вадзіца.
Лечыць цела, што збалела,
і душу, калі змарнела,
веру, моц ліе у грудзі.
Вось гадамі з калітамі
да яе й брыдуць лагамі
горам гнобленыя людзі.
Толькі ж горкая дарога
да яе… Людскім нябогам