Шчасьлівы муж [Францішак Аляхновіч] (fb2) читать постранично

Францішак Аляхновіч Шчасьлівы муж

Асобы

Гаўдэнт

Залепка.

Магдалена, яго жонка.

Фэлька, яе прыяцелька.

Ільдэфонс Мацальскі.

Панна Уршуля

Калістрат Мяшочак.

Мяшочыха, яго жонка.

Леокадыя, іх дачка.

Пышка.

Шышка.

Лапурка.

Галька, яго жонка.

Мар'янна.

Акт I

Рэч дзеецца ў квартэры Залепкаў. На сцэне ложак, перад ім параванчык, далей камода, канапа, стол, крэслы і п. Праз адчыненыя пасярэдзіне дзьверы відаць стол пакрыты настольнікам і застаўлены бутылькамі, талеркамі і г. п. Другія дзьверы ўправа ў кухню.

Зьява 1

Гаўдэнт і Магдалена.

Гаўдэнт (чэлавек немалады, лысы, вусасты, сядзіць ля століка. Твар яго намазаны мылам. На століку люстэрка, — Гаўдэнт голіцца).

Магдалена (у другім пакоі парадкуе на стале талеркі. Пасьля ўваходзіць на сцэну). Вось! — як–раз знайшоў час галіцца! Зараз ужо пачнуць зьбірацца госьці, а ён сядзіць, як налпа, вымазаны мылам! Фу!

Гаўдэнт. Не было калі, коцік–Магдзя!.. Але я хутка, — толькі ты не крычы, калі ласка, бо рука ў мяне дрыжыць, парэжуся.

Магдалена. Скажы мне, нашто ты накупіў гэтулькі гарэліцы?!. Каб хаця адну бутэльку віна, а то толькі гарэлка!

Гаўдэнт. Для баб ёсьць салодкая.

Магдалена (дразьнячы яго). Але! «Для баб! для баб!..» А вось можа прыйдзе нейкі… лепшы госьць, тады што яму дасі?

Гаўдэнт. Для мужчын ёсьць спіртус і гарэлка.

Магдалена. Ты зноў сваё: гарэлка!.. Дурны. Але я кажу, калі прыйдзе раптам якая рыстакратычная асоба, што тады?

Гаўдэнт. Ня прыйдзе, коцік! Я гэтакіх ня прасіў.

Магдалена. Дурны, як бот. А вось можа прыйдзе!

Гаўдэнт. (да сябе). А чорт! брытва тупая (да жонкі). Не, Магдзя–коцік, ня прыйдзе.

Магдалена. А вось ты ня ведаеш! А я кажу, што можа прыйсьці. Справа ў тым, што да Фэлькі падлабуніваецца адзін граф і яна мне казала, што ён хоча разам з ёй сюды прыйсьці.

Гаўдэнт. (вельмі зьдзіўлены). Граф!!

Магдалена. Ага! Вось разьзяўляй цяпер рот.! Ты думаў, што на мае імяніны павінны зьбірацца толькі розныя шаўцы ды краўцы ды твае сябры–пьяніцы. А вось можа прыйсьці й чэлавек з вышэйшага сьвету.

Гаўдэнт. Але лепш было–б, коцік, каб была свая кумпанія… Выпілі–б, паскакалі… А то гэтак граф дык ён пачне зараз праз нос барматаць он–он! сон–сон! — а чэлавек нічагусенькі не разумее.

Магдалена. Дурны не разумее. А я вось разумею… Ну, ведама, ня ўсё, але шмат разумею. (ходзіць падскакваючы па сцэне і пяе пад нос) Жэ ву зэм, жэ ву задор, ком ле ш'ен, кі э мор!

Гаўдэнт (зьдзіўлены). А гэта–ж як? што–ж гэта значыць?

Магдалена. А вось: ты ня ведаеш, а я ведаю (як выш.) Жэ ву зэм, жэ ву задор…

Гаўдэнт. Жывы сэм, жывы задор… Які гэта задор?

Магдалена. Гэта значыць: я вас люблю больш чымсь жыцьцё сваё… Ну, але ты хутчэй ідзі купі віна, бо скора ўжо мабыць госьці пачнуць зьбірацца.

Гаўдэнт (голіцца). Зараз, я толькі, коцік, кончу… Я ўжо зараз.

Магдалена. Ня трэба канчаць, і так добра будзе.

Гаўдэнт. Але як–жаж так, Магдзя! Поў барады аголена…

Магдалена. Пасьпееш пасьля агаліцца, як прыдуць госьці: сядзеш сабе ў кухні і ніхто табе ня будзе ерэшкаджаць… (крычыць). Ну, чуеш, ці не? Зараз ідзі, а то крамы зацыняць!

Гаўдэнт (ад яе крыку ўздрыгнуў). Ай!.. у! чорт, парэзаўся!.. А я–прасіў цябе, коцік, не крычаць, бо рука дрыжыць (абцірае твар ручніком).

Магдалена. А я табе даўно ўжо казала: ідзі! каб паслухаўся, дык–бы й не паэзаўся… Чакай, я табе дам плястар. (Ідзе да камоды, выймае чорны плястар, адрэзвае кусок і дае мужу).

Гаўдэнт (перад люстэркам заклейвае сабе парэзаную частку твару).

Магдалена. Ну, хутчэй–жа! хутчэй!

Чуваць званок за сцэнай.

Магдалена (ўсхапіўшыся). Ах! нехта ўжо прышоў! (выбягае праз сярэднія дзьверы).

Гаўдэнт (апранаецца і бармоча пад нос). Жыві сам, жыві задор… Карнішон, кілёмэтр!.. (глядзіцца у люстэрка).

Зьява 2

Гаўдэнт, Магдалена, Фэлька.

Магдалена (уваходзячы з Фэлькай). Прыгожы, прыгожы, няма што глядзець!.. Ну, бойся–ж Божа. Калі–ж ты нарэшце пойдзеш?..

Фэлька (падае руку Гаўдэнтаму). Добры вечар, пан Гаўдэнт!

Гаўдэнт (да Фэлькі). Добры вечар… (да жонкі) Іду ўжо, пабег ужо, толькі ты, коцік, не крычы (пайшоў праз кухню).

Магдалена (яму ў сьлед). Толькі памятай: дорага, загранічнага, францускага!..

Зьява 3

Магдалена, Фэлька.

Магдалена (да Фэлькі). Ну, ну? чаму не прыйшоў?

Фэлька. Я бачылася з ім сягоньня… Казаў, што напэўна прыйдзе, але крыху пазьней бо мае якуюсь важную справу… Але, ведаеш? тады, як я