За волю [Кастусь Акула] (fb2) читать постранично, страница - 2

навукаў і бацьку ўсіх народаў, узабраўся на самы шчыт палітычны нейкі бравурна-барабанны Мікіта. Помсьлівы памаўза вылез із кукурузы. Яна, кукуруза, згодна шматгамоннага Мікіты, прывядзе сацыялізм і ўсю дружную сямейку народаў сацыялістычнае садружнасьці да запаветнае брамы камунізму. Няхай жыве кукуруза!

Мікітава вынаходлівасьць ня спынілася, як вядома, на кукурузе, але хутка перакінулася й на сусьветную арэну. Колькі-ж гэта рогату і ўцехі даў людзям новы маскоўскі гарлапан, калі ў Ню-Ёку на форуме Аб’еднаных Нацыяў чаравікам па стале прарочыў сьмерць капіталізму й перамогу савецкаму кукурузнаму ладу! Дзіва няма, што па цэлым «неабдымным саюзе» голасна буяніў пра Мікіту сьпявак Высоцкі на словы Аляксандра Гідоні:

Сьверб загнязьдзіўся ня толькі ў Мікіты, але і ў шматлікіх галовах розных камуністычных пазадкаў у Канадзе. Гэтта кукурузай і чаравікам па стале нічога не асягнеш. І няма калі зьдзіўляцца, рот разяўляць, што ўчарашнія хаўрусьнікі ў вайне нейкім чынам ператасаваліся ў ворагаў. Сьверб недаверу да свайго заўсёды магутнага й непамыльнага цэнтру наклюнуўся. Некаторыя сумленныя дзівакі быццам на прыманку капіталістычнае прапаганды пайшлі. Як тут непамыльную і яшчэ генэральную партыйную лінію ўтрымаць? Нагода: сьвяткаваньнем угодкаў «вялікага кастрычніка» выкаваць новую дысцыпліну, умацаваць салідарнасьць камуністычнага руху ўва ўсім сьвеце.

Гэтак загадалі. Так мае быць!

Арганізаваць ударнае сьвята «вялікага кастрычніка» — мала языкамі мянташыць. Рэкляма ў друку й радыё пажырае вялікія грошы. Даводзіцца, як і мінулымі гадамі, ляпіць плякаты й афішкі ў гарадох на вулічныя слупы й газэтныя скрыні, платы й сьметнікавыя кантэйнары. Гарадзкія законы гэта забараняюць, але тут на помач ідзе цемра й спрыт. Ня зловіць цябе паліцыя, у якой рукі й час наркаманамі й зладзеямі занятыя. Кіраўніцтва гэткай рэклямнай «кастрычніцкай апэрацыі» намазоліць добра шматлікія мазгі, каб усім сваім вялікім і малым спэцам гэтай аграмаднай сваёй распоўзлай тэрыторыяй краіны даць адпаведныя інструкцыі на тэму: дзе, калі, што і як…

Перадусім неабходна парупіцца, каб галоўная веха партыі ў краіне, «Канадыйская трыбуна», павысіла і ўзмацніла адпаведныя баявыя сыгналы. Мала таго. Яна павінна пашырыць барабаншчыну пра грандыёзныя перамогі на эканамічным фроньце ў краіне, якая, як вядома, нанесла галоўны ўдар гітлераўскаму фашызму й мілітарызму. Абавязкова павінны быць і натхняючыя матар’ялы пра няспынны імклівы рух ідэяў Маркса й Леніна ў цэлым сьвеце. Забясьпечыць матар’яламі і левую буржуазную прэсу ды радыё.

А гэтта, як на тое ліха, быццам мышы спад мятлы, павылазілі на сьвятло дзённае недабітыя ўдома і непалоўленыя «ворганамі» ў Заходняй Эўропе — хоць бальшыня зь іх апынулася пасьля вайны ў Гулагу, — «беларускія буржуазныя нацыяналісты». Гэтыя «фашыстоўскія цемрашалы» пачалі арганізавацца, знайшлі сярод Канадыйцаў новых хаўрусьнікаў. Баявое заданьне, загад зьверху: неадкладна заняцца імі!

2

Дзяўчына сядзела на крэсьле ля камінку. Сьвежанькі, дзіцячага выразу й зусім правільных клясычных рысаў твар. Ані шмінкі, ні пудры. Даўгія, хвалістыя, цемнаватыя блёнд валосы. Вялікія, блакітныя й разумныя вочы. Сьціпласьць і поўная канцэнтрацыя. Быццам мастаком вылітая фігура ў тугой белай блюзцы, шэрага колеру андарак у складкі. Вочы ўпіліся ў чалавека, што ў мяккім крэсьле расьсеўся з другога боку камінка.

Сонечнае сьвятло хлынула ў пакой праз вэнэцыйскія заслоны. Ля сьцяны пакою полка з кнігамі дэманстравала сябе вялікім зборам твораў Леніна, партрэт якога вісеў побач на сьцяне. Каля Леніна і творы Горкага, Маякоўскага ды й іншых бальшавіцкіх зброяносцаў. У куце, на стале — руды самавар і пара кубкаў, а на камінку, побач парцалянавых балерынаў, пачарнелы мядзяны конь трымаў кампанію электрычнаму гадзіньніку. Пісьмовы стол зь бізнэсавым старым Рэмінгтонам і купай кнігаў ды папераў займаў абшырнае месца ля сьцяны. Савецкія газэты, мясцовы «Рабочий», часапіс «Тайм» і радфардзкаялевалібэральная «квактуха» «Стар» зь нейкай прычыны добрым ладам пастроіліся на нізкім кафэйным століку.

Нягеглы з выгляду мужчына належаў да тых, пра якіх агульна гавораць, што «нічым ня вырозьніваўся ў натоўпе». Лысаваты, сівы. Прадаўгаваты, з вострым падбародкам твар. Блізка асаджаныя каля простага чырванаватага носу шэрыя вочы, малыя вушы й зморшчаны лоб. Гавайская спартовая кашуля й пакорчаныя штаны, чорныя чаравікі. Рудыя вочкі пільна сачылі дзяўчыну.