Жанчыны ля басейну [Вінцэсь Мудроў] (fb2) читать постранично

Вінцэсь Мудроў ЖАНЧЫНЫ ЛЯ БАСЭЙНУ

Апавяданьні

Падрыхтаванае на падставе: Мудроў Вінцэсь, Жанчыны ля басейну. Апавяданьні, — Мінск: Мастацкая літаратура, 1992.

Copyright © 2015 by Kamunikat.org

Узьлёт і падзеньне Адама Марштрупы

Буйныя кроплі не па-восеньску цёплага дажджу бухматымі падзёнкамі мільгацяць у сьвятле ліхтароў, гучна і па-верасьнёўску маркотна лапочучы па каляным лісьці. Такою вусьцішнаю парою зь ціхай радасьцю адчуеш, што сэрца становіцца бязважкім, і будзеш прагавіта ўдыхаць волкае, настоенае на паху апалай лістоты паветра. Галава будзе зьлёгку кружыцца, і ты, уцяміўшы, дыхаеш паветрам той блаславёнай ночы, міжвольна запаволіш крок, намагаючыся зноў вярнуцца ў зманлівы сьвет мінулага, куды няма вяртаньня. Праз хвілю ты пасьміхнешся і, наставіўшы каўнер балоньні, нетаропка пойдзеш пад шатамі прысадаў, а мірыяды зьнічак будуць падаць і гаснуць у чорным люстры мокрага асфальту. І падумаецца, што адна з тых зьнічак – тваё жыцьцё.

Кроны старых каштанаў будуць хаваць ад дажджу, а рэдкія кроплі, якія патрапяць за каўнер, нагадаюць, што твой май даўно мінуў, што на дварэ верасень і што ўсе твае спадзяваньні і мары засталіся недзе там, далёка, за шчыльнай залонай восеньскага дажджу.

Тае начы таксама ішоў дождж. Яны стаялі пад яблыняй, і Адасю здавалася, што гэта ня сад цёткі Прузыны, а той, райскі, у якім жывуць толькі ён, Адам, і яна, Ілона. Усё, чым ён жыў і што рабіў дагэтуль, усе ягоныя радасьці, мары і згрызоты патанулі тае начы ў сінім бяздоньні Ілоніных вачэй. Адам кратаў кужэлістыя, прапахлыя дажджом валасы, лашчыў цёплыя дзявочыя рукі і ніяк ня мог адважыцца прыпасьці да хмельных і такіх жаданых вуснаў сваёй каханай. Дзесьці апоўначы дождж скончыўся, зь дзіравай апоны хмар выкацілася смарагдавая поўня, і ўсьлед за ёй на палову сусьвету сыпанулі вясёлкава-мігатлівыя зоры. Неба адчайна вызарылася, і толькі рэдкія, абпаленыя па краях месяцавым сьвятлом хмаркі нагадвалі аб мінулым дажджы. Яны ўтрапёна глядзелі на неба і былі амаль упэўненыя, што гэта не халодныя сакаўныя антонаўкі, а тыя далёкія зоры з працяглым шапаценьнем ападаюць у мокрую траву іх саду.

А потым была восень, сумная восень зь яе непрагляднымі дажджамі і раннімі прымаразкамі.

Халодным кастрычніцкім вечарам ён забег у бібліятэку і ўбачыў іх разам… Загадчык клюбу Стрыжак задзірыстым пеўнікам хадзіў між стэлажоў і, махаючы рукамі, уголас чытаў: «Шли, смеясь, по набережной хмурой парень со спортивною фигурой и девчонка – тонкий стебелёк…» Ілона зачаравана глядзела на загадчыка, слухала вершаваную балбатню і зусім не заўважала Адася, які муляўся ля бібліятэчнага стала, да сінечы ў пазногцях сьціскаючы раман Аўдзеенкі “Над Цісай”.

А калі зь іхняй яблыні апаў апошні крохкі лісьцік, Ілона звольнілася зь бібліятэкі і зьехала са Стрыжаком на Данбас.

Адам Марштрупа пракаўтнуў горкі камяк і прысьпешыў хаду.

Трэба было жыць…

І вось цёплым верасьнёўскім адвячоркам, несучы пад пахай вялікі слоік марынаваных агуркоў, ён шыбаваў да свайго інтэрната, прасторнага пяціпавярховіка, што вырас колькі гадоў таму на месцы непраходнага балота. Дома, у цёплым утульным пакоі, Адама чакалі хлопцы з брыгады і сардэчны друг Васіль.

- А-а! Адам! Адам Міцкевіч! Хэ-хэ-хэ.

Сьмеючыся з уласнага жарту, ля стэнду са схемаю супрацьгаза стаяў, шырока рассунуўшы ногі ў зялёных галіфэ, выхавацель Фарзун.

- І доўга ты, Марштрупа, зьбіраешся трэсьці кудламі? Ці мне позву ў цырульню выпісваць?

Вытрымаўшы паўзу, Фарзун злавесна сьцішыў голас і прасіпеў:

- А мо ты думаеш, што калі стылягі пазарасталі, дык і табе можна?

Пасьля выхаваўчай гутаркі Фарзун памякчэў і, падышоўшы да Адася, прамовіў:

- Вось я падстрыгся і выдатна пачуваюся!

Дзеля ілюстрацыі свайго выдатнага пачуваньня ён правёў далоньню па голенай патыліцы.

- Зусім моладзеж распусьцілася, - падтрымала выхавацеля інтэрнатаўская вахцёрка.

- Сёньня да гэтага… барадатага з трыццаць сёмай… прыбегла нейкая, дык у штанах! Я гэтую шалахвостку і на парог не пусьціла!

Наступнай хвілінай Фарзун з вахцёркаю пераключыліся на “барадатага з трыццаць сёмай”, і Адась прасьлізнуў у калідор. Ён ужо зьбіраўся быў збочыць на лесьвіцу, як убачыў ля дзьвярэй чырвонага пакою вялікі збой інтэрнатаўцаў.

- Што паказваюць? – бадзёра запытаўся Адам, але на яго абурана зашыкалі.

Стаўшы на дыбкі, ён глянуў цераз галовы.

У пакоі было не прадыхнуць, а шэра-блакітны тэлевізійны экран, на якім цьмяна вымалёўваліся бялявая жаночая ды круглявая мужчынская галовы, прывідна сьвяціўся ў нетрах тытунёвай аблачыны…

- Ну, а якая ваша ўлюбёная песьня? – падала голас жанчына.

Круглатвары, які сядзеў у нізкім фатэлі, задуменна правёў пальцам па скроні.

- Мая ўлюбёная песьня “Анджэла”, я нават дачку сваю назваў Анджэла…

Тым часам нехта з жыхароў уключыў