Заўтра была адліга-3 [Віктар Шніп] (fb2) читать постранично

Віктар ШНІП

ЗАЎТРА БЫЛА АДЛІГА-3

Сакавік

***

2.03.2015. Сніліся Лягезы, дзе я гадаваўся ў бабулі Ганны. Навокал сонечна, зелена і ўсё такое роднае-роднае, нібыта гэта не сон, а ява. Я сяджу на беразе Яршоўкі і лаўлю рыбу, якая ў празрыстай плыні як ільдзінкі. Раптам паплавок знікае ў вадзе і я выцягваю... сонца, якое праз хвілю пачынае затухаць. Навокал робіцца змрочна, шэра і холадна. Я прачынаюся. На вуліцы віднее, ідзе зімовы дождж, а на дрэвах у двары сядзяць вароны, як выгнаннікі з раю...

***

2.03.2015. Снег растаў. Туман растаў. Дзень растаў. Гляджу на вуліцу праз шкло, як праз расталы снег, як праз туман, як праз дзень, і бачу цемру, як ваду, у якой зацішылася жыццё ў чаканні вясны.

***

4.03.2015. На возеры ні снегу, ні лёду. Белыя лебедзі, як белыя анёлы, каля берага пачарнелага.

***

4.03.2015. Аўтар пацікавіўся ў вытворчым аддзеле выдавецтва: «Можа, ёсць сігнал маёй кнігі?» Жанчына адказала з тым самым пачуццём, з якім у раддоме, гледзячы на мужчын пад вокнамі, паміж сабой гавораць акушэры: «І не сядзіцца ж дома гэтым самцам!»

***

4.03.2015. Кожны дзень тэлефануюць і тэлефануюць новыя аўтары, каб даведацца, як можна выдаць кнігу. Сёння размаўляў з празаікам з Санкт-Пецярбурга. Чалавеку 86 гадоў. «У мяне на выданне кніг за свае сродкі закончыліся грошы. Можа, выдадзіце мяне бясплатна?» — пацікавіўся стары і расказаў, як усё кепска з выданнем кніг у Расіі...

***

5.03.2015. Быў у БДУ на філфаку. Удзельнічаў у прэзентацыі Збору твораў Івана Шамякіна ў 23-х тамах. Усе выступоўцы гаварылі, што тэкстолагамі зроблена велізарная праца. Было прыемна чуць добрыя словы і ў адрас супрацоўнікаў «Мастацкай літаратуры». Потым з выкладчыкамі кафедры, якой загадвае Таццяна Іванаўна Шамякіна, па-сямейнаму пасядзелі за гасцінным сталом. Вяртаўся дахаты з думкай: «Яшчэ ёсць каму вучыць беларускіх настаўнікаў...»

***

7.03.2015. Снілася мора. Я ў адпачынку. На душы нейкая трывога, і я тэрмінова вяртаюся ў Пугачы, а там усё замецена. Чамусьці адразу я не пайшоў да бацькоўскай хаты, а пачаў адкопваць са снегу хату Сашкі Балотніка. Адчыніў дзверы, а там пуста. Тады я пабег да роднай хаты, якая ўжо вызвалілася са снегу. Зайшоў у двор. Расчыніліся дзверы, і мне насустрач выйшаў сын Максім, і я прачнуўся.

***

8.03.2015. Восьмага сакавіка без снегу і без сонца. Нязвыкла. Ваколле, як восенню. Аднак сёння ўсе дарогі вядуць, як у Рым, у крамы, дзе прадаюцца кветкі. І я нясу дадому букет, як паходню, якая асвятляе тое, што ёсць, што было і што будзе.

***

8.03.2015. Сяджу дома. Крыху прастыў. Люда з дачкой пайшлі ў горад гуляць, а сын са сваёй дзяўчынай таксама недзе бавіць святочны дзень. Можна было б замаркоціцца, але я, узгадаўшы «ЛіМ» тых часоў, калі там працаваў, суцешыў сябе тым, што мы, «лімаўцы-мужчыны», 8 сакавіка наогул байкатавалі, бо гэта прыдуманае савецкае свята. Праўда, свята байкатаваць байкатавалі ў думках, але ж на працу не хадзілі і сваім каханым у гэты дзень дарылі кветкі.

***

10.03.2015. У сметніцы каля пад’езда, як у вазе, букеты яшчэ незавялых цюльпанаў. Свята прайшло...

***

11.03.2015. Каля аўтобуснага прыпынку вялікі шматок газеты, як лапік бруднага снегу.

***

12.03.2015. У Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі ўдзельнічаў у адкрыцці выставы «З друкарні пана Марціна Кухты», якая прысвечана 140-годдзю з дня нараджэння друкара. Вёў імпрэзу Алесь Суша. Выступалі амбасадар Літвы ў Беларусі Эвальдас Ігнатавічус і дырэктар Музея Максіма Багдановіча Марына Запартыка. Я прачытаў верш.

Балада Марціна Кухты

(1875—1956)

У Вільню, як у Рым, усе сцяжыны.

І ты прыйшоў сюды не каву піць

І рукі цалаваць старым жанчынам,

Каб потым толькі грошы іх любіць.

І Вільня для цябе як цэнтр сусвету,

Дзе кожнаму ў Еўропу ёсць вакно,

Дзе вершы геніяльныя паэты

Ствараюць, нібы ткуць з агню руно,

Якое цэніш ты, як вернасць цэніш,

Бо ты не проста віленскі друкар,

Які прыгожыць словамі паперу,

А вечнасць ёй даеш, здзяйсненне мар

Даеш паэту, што ля сіняй бухты

Напіша з думкамі аб родным краю:

«Я не самотны, я кнігу маю

З друкарні пана Марціна Кухты».

І ты, выходзячы з друкарні ў Вільню,

Глядзіш на зоры, да якіх ляцім.

І спраў хапае для цябе шчэ пільных,

Бо ты прыйшоў у Вільню, як у Рым.

***

12.03.2015. Мёртвыя не крыўдзяцца...

***

14.03.2015. Прагляд харошага фільма, як яшчэ адно пражытае жыццё...

***

15.03.2015. Учора ў Маскве на 78-годзе жыцця за дзень да свайго дня народзін памёр расійскі пісьменнік Валянцін Распуцін. У 1986 годзе, калі