Золата князёўны [Ляхновіч Павел] (fb2) читать постранично


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

Павел Ляхновіч





ЗОЛАТА КНЯЗЁЎНЫ

Апавяданні. Байкі

Прысьвячаю Ніне Сокал і Аркадзю Лахновічу, бацькам


АПАВЯДАННІ

Важкае пытаньне

Да Дзяругі прыехаў у адпачынак сын, афіцэр-падводнік. Пасьля абдымкаў і пацалункаў хуценька, па-ваеннему сабралі на стол і добра пасядзелі. Назаўтра абодва прачнуліся з хворым і галовамі:

- Сынок, прынесьці што на пахмелку ці сходзім у “Сьлёзкі”?

“Жаночымі сьлёзкамі” ў мястэчку называюць сталовую, дзе спрадвеку гандлююць расольнікам, катлетамі, півам і гарэлкай.

- Лепей сходзім разам. Не люблю чакаць.

- Чакаць ды даганяць – няма горш. А ці не занізка табе будзе ў сталоўцы выпіваць? – непакоіцца старэйшы Дзяруга, якому хочацца і пахмяліцца, і паказаць землякам сына, і захаваць ягоны “імідж”.

- Нармальна, тата. Я ж не па форме. А нават калі б і па форме, я што – не чалавек? Войска – гэта частка народу, - цытуе малодшы завучаную формулу, - і… - далей ідзе імправізацыя, - … і “чмыхнуць” у яго асяроддзі – наш абавязак. Як сказануў?

- Балбатун. Ты “чмыхнеш” і паедзеш, а мне потым выслухоўвай, як цябе людзі абгаворваць будуць, - паблажліва бурчыць бацька, - ну добра, збірайся ўжо.

* * *

- Што, Дамінікавіч, сынок у госьці прыехаў? – лісьліва сустракае Дзяругаў буфетчыца. Яна працуе тут гадоў дваццаць і ведае ўсіх мясцовых.

- Ага, сын. Во, які ён у мяне вырас. Афіцэр… - з гонарам вымаўляе бацька. – Зіначка, нам пляшку гарэлкі і піва… Табе, Леанід Пятровіч, колькі піва?

- Што гэта вы мяня, тата, так ганарова клікаць пачалі, - сьмяецца “Леанід Пятровіч”, - забыліся, як лейцамі лупцавалі? Мне дзьве.

- …І тры піва, - хмурыцца Дамінікавіч. – І прыкусіць чаго-небудзь.

- Ёсьць катлецікі і каўбаска варананя…- буфетчыца наразае хлеб і каўбасу, адначасова задавальняючы жаночую цікаўнасьць, - Лёнечка, вы надоўга да нас? Ці не з сям’ёй? А дзе сям’ю пакінулі? Вы ўсё там, дзе і раней служыце – у Мурманску?

Толькі селі за столік, падыйшоў нейкі дзядзька з хударлявым тварам, па-вясковаму апрануты. У руках шклянка і сподак з “катлецікам”.

- Дзень добры, Дамінікавіч. Ці можна да вас прысуседзіцца? – на Лёніка аніякай увагі.

- Сядай. Добры дзень! Во, сын у адпачынак прыехаў.

- Лёнік! Ты глянь, ніколі б не пазнаў! Як людзі мяняюцца! Памятаю хлапчуком – даўгалыгі такі быў, бы журавель. А ты мяне памятаеш?

- Твар знаёмы, але не прыпамінаю, мабыць даўно не бачыліся, - крыху ніякавее Лёнік.

- У-га! Гадоў можа дванаццаць, а мо й пятнаццаць. Ты з бацькамі на вясельлі ў Федзі Вялічкі быў. Зусім хлапчуком. Я ж сын стрыечнай сястры тваёй бабкі Насты. Так што мы крыху сваякі. Так, Дамінікавіч?

- Ага, нешта крыху ёсьць…- падцьвярджае той.

- Ну, дык што, Лёнік? За прыезд! І дай Бог, не апошнюю, - падымае шклянку сваяк. – Дамінікавіч, будзьма!

Глынуўшы гарэлкі закусілі, потым запалілі цыгарэты. Сваяк пачаў цікавіцца:

- Ты, Лёнік, дзе працуеш?

- У Мурманскай вобласьці…

- Ён у мяне афіцэр. Падводнік, - удакладняе старэйшы Дзяруга.

- Дык ты падводнік? – падымае бровы сваяк.

- Падводнік, ага…

- Слухай, даўно цікаўлюся, не было ў каго спытацца… Як вы там пад вадой па паўгода?

- Нармальна… Не заўсёды па паўгода… Як калі. Я, да прыкладу, сама больш тры месяцы быў.

- Тры месяцы! І ні разу наверх не падымаліся?

- Ні разу. Скрытнасьць…

- Як там? Страшна? Столькі вады зьверху…

- Не, чаго страшна? Вось як тут у памяшканьні сядзім. Толькі бяз вокнаў.

- Як бяз вокнаў? Вы што там, нічога не бачыце, куды плывяце?

- Ну, вы тут наглядзеліся кіно пра “Наўцілуса”, а на самой справе на падлодках няма ілюмінатараў. – Лёнік паблажліва, як дзіцёнку, усьміхаецца, - мы па карце ідзем. Там, на карце, усе мелі, глыбіні абазначаны.

- Ну, а калі айсьберг, яго ж нельга на карце абазначыць, ён жа плавае!

- Лёня ў мяне гідраакустык, - уторквае свае тры грошыкі Дамінікавіч, - ён гэты айсьберг пачуе і аб’едзе.

- Трэба казаць не “аб’едзе”, а “абыдзе”, тата – папраўляе Лёнік.

- Ат! Мяне ўжо запозна перавучваць, - махае рукой бацька.

- Як гэта ён пачуе айсьберг? – не верыць сваяк. – Ён што, з маторам? Ён жа цішком плыве, не шуміць…

- Шуміць. – Лёніку падабаецца адчуваць сябе далучаным да нечага такога, што большасьці невядома і таемна, - з айсьберга цякуць ручаі – чуваць. Адкалваюцца кавалкі – таксама чуваць як у ваду плюхаюцца.

- А як там у вас наконт жаночага полу?

- Ніяк.

- Як гэта – ніяк? А там…, ну - паварыхі, прачкі?

- Усе мужыкі. Старшы кок – мічман. Кокі, двое – матросы. Бялізну выдаюць разавую, праз кожныя дзесяць