Проста ў сярэдзіну [Алесь Аркуш] (fb2) читать постранично, страница - 3

class="book">ЗАКНЁНАЯ ПРАСТОРА

Вітраж з восеньскай лістоты

прапускае сьвятло толькі патрэбнага колеру:

жоўтае й чырвонае

чырвонае й жоўтае

але йдзе час

і чым менш застаецца ў восені дзён

тым больш цьмянеюць шклінкі-лісьце

тым больш яны пакрываюцца пылам-шэраньню

тым хутчэй памірае знаёмы малюнак

і калі, здаецца, наўкол вось-вось павінна

ўсталявацца цемра

праз голую раму на голую зямлю

абрыньваецца сьляпучае сьвятло

і ты зноў пачынаеш марыць

пра жоўта-чырвоны вітраж

пра сваю замкнёную прастору

* * *

За хмызамі, за лясамі,

Між балотаў і лугоў

Рай птушыны захаваны

Ад хвароб і ганчакоў.

Там ня думаюць пра крыўды,

Там ня клянчуць медзякі,

Там не падразаюць крылы

І ня мнуць слабым бакі.

Вы спытаеце, напэўна:

Як патрапіць ў гэты рай?

Вам жаўрук адкажа сьпевам.

Вам пакажа шлях ручай.

ДЗІЦЯЧЫ ВЕРШЫК

Чыж

аблюбаваў Парыж.

Шпак

марыць пра Ірак.

Журавель

паляцеў ў Брусэль.

Варона

сьцягнула карону

з ангельскага трону.

Бугай –

сэпаратыст,

ён аб’явіў непадлеглым

свой балацяны край.

Верабей,

каб падалей ад радыяцыі,

эміграваў у Бамбей.

Гіль –

у Ізраіль.

Сарока –

у Марока.

Дзяцел –

наадварот,

ён патрыёт,

любіць Нарач і Мядзел.

А гусь --

ведама, тутэйшая,

гаворыць уголас: Расея,

а ў думках гучыць -- Беларусь.

* * *

прачнуліся птушкі – а дзень ужо скончыўся

пець пачалі – сонца клікаць

сонца пабудзілі, ды самі стаміліся

сон змарыў – дзе сядзелі там і паснулі

а тая што ў палёце была

зоркай зазьзяла – вечарніцай

3. Чыгунныя масты па чарзе адпускаюць рукі ад берагоў

ВАВЭЛЬ

Каля абарончых муроў Вавэля бутафорскі дракон

пэрыядычна

дыхае полымем у бок Віслы,

але зусім ня страшна

нават маленькім дзецям,

якія са сьмехам абступілі страшыдлу,

як факіра на сьвяточным кірмашы.

Я зноў блукаю ля тваіх муроў – Вавэль,

здаецца, ведаю цябе зь сівой даўніны

столькі ж, колькі гэтыя Пагоні на тваіх

брамах і сьценах.

Скачуць вершнікі да роднага Полацку,

нясуць весткі з Вавэля --

не загады, бо ня любіць Полацак загадаў, –

толькі весткі пра інтрыгі, балі і фаварытаў,

альбо просьбы аб вайсковай дапамозе;

ня шмат тваіх слаўных сыноў, Полацак,

наведвалі гэтыя шыкоўныя залі,

ступалі на гэты ганаровы брук,

дзівіліся з гэтых шэдэўраў-габэленаў,

якімі шчодра завешаны сьцены палацу;

а хто і патрапляў сюды,

на вочы караля суседняе краіны,

ці заўсёды ён памятаў пра цябе,

вялікі Полацак?

Ці не асьляпляла яго багацьце

і пашанота двара манарха?

Ці не прачыналася тут, сярод бляску

і велічы, пачуцьцё зайздрасьці і сваёй

непаўнавартасьці?

І тады, забыўшыся на гонар,

сьпяшаліся зайздросьнікі засьведчыць

сваю адднасьць чужому каралю,

зракаліся сваіх звычаяў, традыцыяў, мовы,

забыйшыся на цябе, Полацак.

Быў у гэтых краёх, прынамсі, адзін палачанін

які выправіўся юнаком у далёкі Кракаў,

звалі яго Францішак;

толькі не блукаў ён па каралеўскіх залях,

не разглядваў біблійных сюжэтаў

на вялікіх – на усю сьцяну – габэленах,

не частаваўся смажанай алянінай са стала манарха

-- па веды выправіўся ў чужаніцу Францішак.

Я ступаў на тыя самыя сходы,

па якіх хадзіў дапытлівы палачанін,

гукаў у тыя самыя сутарэньні,