Песня аб паходзе Ігаравым [без автора] (fb2) читать постранично, страница - 3


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

міжусобіц, няладаў;
Жыццё гінула ўнука Дажджбожага,
Люд свой век скарачаў ў княжых звадах.
На зямлі тады Рускай узбуранай
Рэдка пеў аратай за сахою,
Груганнё зато часта пагрумквала,
Ў полі дзелячы труп між сабою.
А на ежу ляцелі збіраючысь,
Галкі гоман заводзілі й гулі.
Так было ў тыя войны й пабоішчы,
A такіх бітваў слухам не чулі!

V


Ад раніцы да вечара,
Ад вечара да раніцы
Лятуць стрэлы гартоўныя,
Грымяць мячы аб шоламы,
Трашчаць дзіды сталёвыя,
Шумяць харугві стружкамі
Сярод палёў няведамых,
Сярод зямель палоўцавых.
Зямля тая ўчарнелая,
Пабітая капытамі,
Касцямі ўся пасеяна,
Крывёю ўся палітая.
Вялікай абхапілася
Зямля тугою Руская.
Што гам шумщь, што там звініць
Рана йшчэ перад зарою? —
Ігар палкі ўводзіць свае:
Жаль яму Ўсеўлада-брата.
Біліся дзень, дзень i другі,
Трэцяга дня пад палудня
Сіла змагла, сіла лягла,
Рухнулі Ігара сцягі.
Тут два браты разлучыліся
На беразе быстрай Каялы,
Тут не хапіла крывавага
Віна ды ў гульні небывалай.
Тут пір дакончылі храбрыя
Русіны — недарма набеглі,—
Сватаў спаілі, a самі там
За Рускую землю палеглі.
Ў полі далёкім ад жаласці
Маркотна ные травіца,
А пад тугой цяжкай дзерава
К зямлі сірацінай хіліцца.

VI


Во, невясёлая, брацці, гадзіна настала!
Сілу пустыня прыкрыла ўжо грознай навалай:
Крыўда паўстала у ўнука Дажджбожага сілах,
Дзевай яна на Траянаву землю ўступіла,
Крыллем лябяжым па моры ўспляснула, a ў Доне
Плюскатам спудзіла шчасныя часы ў бяздонні.
Князевы споркі — людзям ад паганых загуба;
Стаў гаварыць брат да брата ca злосці, нялюба:
"Гэта i гэна маё!" Ды пачалі казаці
Князі аб малым: "Во гэта вялікае, браце!"
А на сябе самі згубства каваці няўстанне...
Скрозь жа на Русь набягалі з пабедай пагане.
О, як далёка сакол заляцеў ў гэну пору,
Птушак пужлівых збіваючы,— к сіняму мору!
A ўжо адважнага Ігара войска не ўскрэсіць!
Па ім Карына заклікала, гледзя на месяц.
Жэля па Рускай зямлі паняслася з трывогай,
Смагу наводзячы людзям у полымя рогу.
Жоны заплакалі рускія ў жальбах нябылых:
"Ўжо нам ні мысляй памысліць мужоў сваіх мілых,
A ні падумаці думай, ні вочмі сваімі
Ix азіраць на пуховай пасцелі жывымі.
Срэбрам i золатам тым пагатове ніколі
Нам не пацешыцца ў долі, самотнае долі!"
I застагнаў жа, о, брацці, грод Кіеў тугою,
А той багаты Чарнігаў — напасцю благою!
Журба па Рускай зямлі разлілася разводдзем,
Ды пацякла ненасытная жальба ў народзе.
А на сябе самі князі загубства кавалі,
А тут паганыя самі адны не чакалі,
Панаваліўшысь на Рускую землю з пабедай,
Дань вымагалі па белцы з двара даўным следам.
Тыя бо два Святаславічы, храбрыя воі — Ігар,
Ўсяволад, няпраўду збудзілі сабою,
Што быў прыспаў іхні бацька, той грозны, вялікі
Кіеўскі князь Святаслаў. Ён жа не для прылікі
Грозьбаю быў над варожымі сіламі злымі
З войскам харобрым сваім i мячамі стальнымі.
На Палавецкія землі нагой наступіўшы,
Ўзгоры i яры пакуль не стаптаў, стуль не выйшаў.
I замуціў там азёры i рэкі ў чаротах,
I засушыў там крыніцы i дрыгвы-балоты,
A паганага Кабяка з узлучыны морскай,
Як бураломнае віхрышча, выхапіў дзёрзка
Ад тых палкоў палавецкіх, жалезных, агромных,
Ажно зваліўся Кабяк ў Святаслава харомах!
Тут венедыйцы i немцы, тут грэкі й маравы
Славу вялікую дружна пяюць Святаславу.
Ігара каюць, нашто патапіў ён багацце —
Ў донні Каялы-ракі палавецкай загаціў,—
Золата рускага ўсыпаўшы там вельмі многа.
Там жа князь Ігар ссаджаўся з сядла залатога
Ды на сядло ўжо нявольніка ціха садзіўся.
Ў горадах сцены занылі, шум-гоман спыніўся.

VII


А на горах у Кіеве гэтае ночы
Святаславу прысніўся сон смутны, прарочы:
"Адзявалі мяне,— кажа,— звечара зморна
На цясовай краваці пасцілкаю чорнай;
Віно сіняе чэрпалі мне, бы ў вяселлі,
A ў віне тым благое намешана зелле.
А з пустых палавецкіх каўчанавых жэрлаў
Мне на грудзі там сыпалі буйныя пэрлы,
Ды так песцяць мяне. A