Крылы ператворацца ў карэньні [Алесь Аркуш] (fb2) читать постранично


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

Алесь Аркуш





КРЫЛЫ ПЕРАТВОРАЦЦА Ў КАРЭНЬНІ

Вершы

КАТРЫНКА

Пяць мэлёдый катрынка сьпявае,


Толькі ведай — круці рукавятку.


Люд у скрыню да старца кідае


Неўміручага жыта зярняткі.


Грай катрынка,


Сьпявай безупынку.


Лес прачнуўся, дзе зараз палі —


Гонкіх дрэў загулі вершаліны.


Перасьпелі на сонцы маліны,


А ў цямрэчы яшчэ не цьвілі.


Грай катрынка,


Сьпявай безупынку.


Як дакладна чаргуюцца гукі —


Мэталёвая нудзіцца скрынка,


Спрацаваныя, ссохлыя рукі


Круцяць жыцьці ў тужлівай катрынцы.


Грай катрынка,


Сьпявай безупынку.


Гук мэлёдый, як позірк забыты,


Як вада зь ледзяшамі ў палонцы.


Люд кідае апошняе жыта,


А у скрыне ўсё роўна на донцы...


Грай катрынка...




ВЕТАХ

Зноўку нашыя спадяваньні –


Як жарынкі, што рушылі ў космас.


Ветах будзе трымацца да раньня,


Распаўсюдзіць таемныя позвы.



Вершалінамі дрэвы ня з намі,


Вершаліны — паверх таямніц.


Адлятае лістота клінамі


Без гайворанаў і сініц.



Сочыць рухі бяскрылыя ветах,


Распачатыя ўверх кагадзе.


На дагледжаны зорны палетак,


Як насеньне, лістота ўпадзе.




* * *

Над балотам захад сонца.


Пасярод, нібыта рана,


Багны дрогкае вакенца


Чырванее. За парканам


З трысьнягу, аеру, хлуду


Цішыня — як погляд Бога,


Быццам там чакаюць цудаў,


Ці даўно няма нікога.




* * *

Закаханым агні запалілі


На балотах вядзьмаркі ізноў,


Фасфарычным сьвятлом заманілі


Ў незваротныя нетры лясоў.



І блукае агульнае рэха


Паміж чэзлых асін і бяроз,


Быццам сьлёзы між звонкага сьмеху,


Быццам сьмех паміж роспачных сьлёз.




* * *


Алегу Мінкіну


Уночы лес цяжарны рухам,


Гайданьнем хвояў і ялін.


Спыніся, сябра, і паслухай:


Ты не адзін.



І зноў, як позву таямніцы,


Сягоньня роўна ў пяць гадзін


Убачыш надыход дзяньніцы


Ня ты адзін.




ЯГО СУСЬВЕТ

Яго сусьвет нагадваў лёхі,


Дзе ў два бакі шугаў скразьняк,


Дзе выпраменьваў да зьнямогі


Сьляпую чырвань нашчы гляк.



Жарынка кволая трымцела


У гляку — бытта ў каміне,


І ў лёхах, як дзяньніца сьпела


Гадзіна, што нябыт скране.



У гляку скразьнякі сьвісталі


І спорна чырвань разьдзімалі.




* * *


Вінцэсю Мудрову


Прачынаюцца вульканы,


Як надзеі на спатканьні.


(Кожны са сваім Каранам),


З попелу — сівыя здані.



Вогнедыхаючы колер


Насьцярожліва вітае


Тых, каму кватэрнай столі


Вышыня ўжо замалая.



На вагромністай сьпіртоўцы


Распалілі ў небе месяц.


Дым трымаецца ядлоўцам


На адным прыватным мейсцы.




* * *

Гаспадар мясьціны цнотнай,


я ахоўнік, служка, брат,


я раўнівец — твар каменны,


думкі — зброя й стырно.



Я вяртаю ліст палёту,


як жыцьцё, як белы сьвет.


Асалода адзіноты.


Бараніць мне ёсьць каго.



Пачынаю дзень з агляду,


што чабор, што дзівасіл.


Як атожылкі — расьліны,


думкі — існаму рука.



За сьцяной чарота — краскі,


твар каменны — змрочны стод,


цень самнабульская побач,


ейны гаспадар ня я.




ДРУГОЕ ВЯРТАНЬНЕ

Мейсца хвоі — для сустрэчаў,


што накліканы лацінкай,


дробных літарак нязвыкласьць,


нам сустрэча — адкрыцьцё.


Дачакацца дзён адлігі,


дзён вясновага вяртаньня —


сум, як